Qazaq tіlіn meńgerý deńgeıіn
baǵalaý júıesі - QazTest

Qazaq tilin u'i'reny's'ilerge a'distemelik ko'mek ko'rsety' maqsatynda QAZTEST ju'i'esi boi'yns'a leksi'kalyq mi'ni'my'mdar a'zirlendi. Leksi'kalyq mi'ni'my'm – a'rtu'rli jag'dai'attarg'a sa'i'kes mi'ni'maldy so'zder men so'z tirkesterinin' qory. Leksi'kalyq mi'ni'my'm qazaq tilin men'gery'din' a'rbir den'gei'i boi'yns'a tildik jag'dai'attarg'a qatysty til u'i'reny's'ilerdin' so'zder men so'z tirkesteri u'lgilerin suryptap qoldany' dag'dylaryn qalyptastyrady.

Ag'ymdag'y jyldyn' 28-31 nay'ryz aralyg'ynda Ulttyq testiley' ortalyg'ynda a'zirlengen leksi'kalyq mi'ni'my'mdar jobalarynyn' ta'y'elsiz saraptamasy o'tkizildi. Saraptamanyn' negizgi maqsaty – so'zdik qordyn' memlekettik standarttarg'a sa'i'kestigin ja'ne orys, ag'yls'yn tilderindegi ay'darmalarynyn' (balamalarynyn') qazaqs'a mag'ynasyna sa'i'kestigin teksery'.

Ta'y'elsiz saraptamalyq komi'ssi'i'a mu's'eleri:

1. Mankeeva Jamal Ai'tqali'qyzy – f.g'.d., professor;

2. Atabaeva Mereke Satylg'anqyzy – f.g'.d., professor;

3. A'bdira'silov Erbol Quralbai'uly – f.g'.d., professor;

4. Sy'lьkarnaeva A'si'i'a Rafai'lqyzy – f.g'.k., dotsent;

5. Ki'manova La'zzat Bai'drasylqyzy – Ph.D.doktory.

Leksi'kalyq mi'ni'my'mdardyn' jobalary kelesi talaptarg'a sa'i'kes jasalyndy:

• Qarapai'ym den'gei' QR ST 1926-2009, bazalyq den'gei' QR ST 1928-2009, orta den'gei' QR ST 1929-2009, ortadan jog'ary den'gei' QR ST 1925-2009, jog'ary den'gei' QR ST 1927-2009 Qazaqstan Respy'bli'kasynyn' memlekettik standarttaryna negizdelgen.
• So'zder men so'z tirkesterinin' oryss'a, ag'yls'yns'a ay'darmalary (balamalary) keltirilgen;
• Bir den'gei'den ekins'isine o'ty'de kontsentrlik ju'i'e saqtalg'an (mysaly, qarapai'ym den'gei'din' leksi'kalyq birlikteri bazalyq den'gei'de tu'gel qoldanylyp, bazalyq den'gei'ge jetkilikti 30% jan'a so'zder qosylady).
• Usynylg'an leksi'kalyq birlikter so'z taptary boi'yns'a ju'i'elengen.
• Leksi'kalyq birlikter taqyryptar boi'yns'a ju'i'elengen.
• A'rbir den'gei'ge sa'i'kes qazaq halqynyn' ma'deni' turmys-saltynan habardar etetin tanymdyq maqal-ma'telder keltirilgen.

Ta'y'elsiz saraptama qorytyndysy boi'yns'a leksi'kalyq mi'ni'my'm jobalary ty'raly aqparat:

1) Usynylg'an joba boi'yns'a barlyq den'gei'lerdi qamti'tyn so'zder men so'z tirkesteri birlikterinin' sany – 16905.

Den'gei'ler boi'yns'a:

• Qarapai'ym – 1570,
• Bazalyq – 2384,
• Orta – 2810,
• Ortadan jog'ary – 2310,
• Jog'ary – 5831 so'z ben so'z tirkesin qurady.

Ta'y'elsiz saraptamadan kei'ingi leksi'kalyq birlikter sany:

• Qarapai'ym – 1174,
• Bazalyq –1730,
• Orta – 2100,
• Ortadan jog'ary – 3500,
• Jog'ary – 5831 so'z ben so'z tirkesi.

Leksi'kalyq mi'ni'my'm jobalarynyn' ta'y'elsiz saraptamasy na'ti'jesinde taqyryptyq ju'i'e tolyqtyryldy. A'r den'gei'ge usynylg'an leksi'kalyq mi'ni'my'm sog'an sa'i'kes tu'zilip, den'gei'lerge sai' ju'i'elendi.