Maqsaty: Qazaq tilin men'gery' den'gei'lerine sa'i'kes qazaq tilin men'gery' den'gei'in anyqtay' emti'handaryna dai'yndaly'dyn' oqy'-a'distemelik quraldaryn a'zirley'. Mindetteri: - QR ST 1925-2009, QR ST 1926-2009, QR ST 1927-2009, QR ST 1928-2009, QR ST 1929-2009 Qazaqstan Respy'bli'kasynyn' memlekettik standarttary, til men'gery'din' den'gei'lerine anyqtalg'an taqyryptar men Test speцi'fi'kaцi'i'asy negizinde qazaq tilin men'gery' den'gei'lerine sa'i'kes oqy'-a'distemelik quraldarynyn' mazmunyn anyqtay'; - Emti'hang'a dai'yndaly'g'a arnalg'an so'i'ley' a'reketterinin' tu'rleri boi'yns'a til qoldany's'ynyn' kommy'ni'kati'vtik quzyrettilikterin suryptay'; - So'i'ley' a'reketterinin' tu'rleri boi'yns'a test tapsyrmalarynyn' tu'rlerin keltiry' ja'ne mysaldardy talday' arqyly til u'i'reny's'inin' tildik dag'dylarynyn' qalyptasy'ny yqpal jasay'; - Halyqaralyq til men'gery' talaptaryna arnalyp jasalg'an oqy'-a'distemelik quraldarmen birizdendiry' maqsatynda qazaq tilinin' men'gery' den'gei'lerine sa'i'kes oqy'-a'distemelik quraldarg'a ta'y'elsiz saraptamasyn jasay'. Tildi men'gery' kezen'deri til u'i'reny's'i u's'in sol tilde so'i'ley'ge degen umtylysy barysynda so'i'ley' a'reketinin' tu'rleri boi'yns'a birnes'e dag'dylardyn' qalyptasy'y arqyly o'tedi. Ai'talyq, til u'i'reny's'i sol tilde estigenin nemese tyn'dag'anyn tu'siny' u's'in so'zdik qordyn' qalyptasqandyg'yn, tildik qurylymdardy tu'sinip, ajyrata bily' dag'dysynyn' qalyptasqandyg'yn, estigen nemese tyn'dag'an aqparattyn' jalpy mazmunyn tu'siny' u's'in ondag'y a'rbir so'i'lem эlementterinin' orny men mag'ynasyn tu'siny' qabiletterin qajet etedi. Oqyp tu'singenin, sol tilde jaza bily' qabiletinin' ja'ne durys so'i'lei' bily' mu'mkindikterinin' talaptary da tildik dag'dylardyn' qalyptasy'y arqyly ju'zege asady. Sonymen, tildi men'gery' u's'in so'z ja'ne so'z tirkesterinin' mi'ni'malьdy qory qalyptasy'y kerek, tildin' grammati'kalyq birlikteri arqyly a'rbir so'i'lemdi durys qurastyra bily' mu'mkindigi qalyptasy'y qajet. Tildi s'et tili nemese ekins'i til retinde u'i'reny'din' a'distemelerinin' negizi de osy qag'i'datqa bag'yttalg'an. Halyqaralyq ta'jiri'bede ba'sekelestikke qabyletti a'lemdik tilderdin' barlyg'y derlik tu'p negizinde osy bag'ytta tu'rli oqy' quraldaryn, a'distemelerin til u'i'reny's'ilerge usynady. Qazirgi tan'da qazaq tilin men'gery' bag'ytynda til u'i'reny's'ilerge a'rtu'rli a'distemeler boi'yns'a oqy' quraldary, so'zdikter men grammati'kalyq anyqtag'ys'tar, til men'gery'di bag'alay'dyn' quraldary, aqparattyq su'i'emeldey'ler men medi'a materi'aldar usynylyp keledi. Til u'i'reny's'inin' mu'mkindigi men tildi men'gery' bag'ytynda yn'g'ai'lylyg'yna qarai' a'r ta'sildin' o'z ereks'elikteri men ti'imdilikteri de a'rtu'rli. A'lemde ken' tanymal ag'yls'yn tilin u'i'reny'din' ti'imdi oqy' quraldarynyn' biri retinde ag'yls'yn tilin s'et tili retinde test tapsyry'dyn' emti'hany TOEFL tapsyrmalaryn sa'tti tapsyry'dyn' dai'yndyq sabaqtary men tapsyrmalardyn' til u'i'reny's'inin' til u'i'reny' barysyndag'y tildik dag'dylardyn' qalyptasy'yna ko'mek beretin oqy'-a'distemelik quraldaryn aly'g'a bolady. Bilim salasyndag'y tikelei' na'ti'jege bag'yttalg'an bilim bery'din' a'distemelerin til u'i'reny'de de pai'dalany' o'z jemisin beretinin osy ta'jiri'be da'leldegendei'. Til u'i'reny's'i til men'gery' sabaqtary men a'disteri arqyly sol den'gei'ge qajetti tildik qurylymdardy men'gergen son' da'l sol den'gei'de tildi men'gergendigin rastai'tyn emti'han bar ekenin biledi, ja'ne ol emti'han maqsatyna qarai' a'rtu'rli talaptarmen usynylatynyn da biledi, sondyqtan emti'hannyn' tapsyrmalaryn tu'siny' arqyly til men'gery'degi bilimin s'yn'dai' tu'sedi. Mundai' oqy'-a'distemelik quraldar test bo'likteri, i'ag'ni' tyn'dalym, oqylym, jazylym, leksi'ka-grammati'kalyq qurylym bo'likteri boi'yns'a test tapsyrmalaryn talday' arqyly so'i'ley' a'reketinin' tu'rlerine bai'lanysty dag'dylardyn' qalyptasy'yn naqtylai'dy. Til u'i'reny's'ige yn'g'ai'lylyq joldary jyldarmen ta'jiri'belenip, aldymen kirispe test tapsyry' arqyly o'zinin' til men'gery' da'rejesin anyqtai' alady, sosyn a'rbir bo'lik boi'yns'a mazmuny uqsas tapsyrmalardy birnes'e ret talday' arqyly tapsyrmanyn' mazmunynyn tu'sinedi, tapsyrma mazmunyn tu'siny' arqyly oqy'lyq tildik qurylymdy tu'siny'ine septigin ti'gizedi. Osy kezen'derden son' tapsyrmalarg'a qatysty jattyg'y'lar beriledi. Bul jattyg'y'lar da til u'i'reny's'ige sol tildin' ereks'elikterin tu'siny'ge, qalyptasqan dag'dylardy naqtylai' tu'sy'ge ko'mektesedi. Qorytyndy test bo'ligi aldyn'g'y kezen'derde qalyptasqan tildik quzirettilikterdi teksery' tapsyrmalary retinde qarastyrylady. A'rbir test tapsyrmalarynyn' jay'aptary oqy'-a'distemelik qural son'ynda qosyms'a retinde berilip otyrady, i'ag'ni' til u'i'reny's'i a'rbir kezen' sai'yn o'zinin' jay'aptaryn tekserip otyry'g'a mu'mkindigi bar, jattyg'y' bo'ligindegi tapsyrmalarda tikelei' jumys da'pteri retinde pai'dalany'g'a bolatyndai' mu'mkindikter qarastyrylady. A'ri'ne tyn'dalym, jazylym sekildi bo'likter u's'in ay'di'omateri'aldar kompakt di'skide qosyms'a berilip otyrady. Bul ta'sil de sol tildegi orfoэpi'i'alyq normalardyn' durys qalyptasy'yna, tapsyrmalardyn' man'yzdylyg'y men negizgi ma'n beriletin tustaryn, este saqtay' qabiletterinin' qalyptasy'yna septigin ti'gizedi. Qazaq tilin men'gery' den'gei'in bag'alay'dyn' otandyq ju'i'esi – QAZTEST halyqaralyq ju'i'elermen uqsastyg'y bar. QAZTEST ju'i'esi eki tu'rli arnamen beriledi: biri s'et tili retinde til u'i'reny's'inin' til men'gery' den'gei'in bag'alasa, endi biri qazaq tilin ekins'i til retinde bag'alay'g'a bag'yttalg'an. Test quramy tyn'dalym, oqylym, jazylym, leksi'ka-grammati'kalyq bo'likterden turady. A'rbir bo'likter boi'yns'a tapsyrmalar «o'te on'ai' tapsyrmadan ku'rdelige» qag'i'datyn negizge ala otyryp qurastyrylg'an. Test tapsyrmalaryn qalyptastyry'dyn' o'zindik ereks'elikteri qazaq tilin men'gery'din' kommy'ni'kati'vtik tildik quzyrettilik talaptaryn anyqtai'tyn memlekettik standarttar negizinde anyqtalady. Tapsyrmalardyn' o'zi til men'gery' den'gei'lerine bai'lanysty ku'ndelikti o'mir men adamzatty qors'ag'an ortag'a negizdelip tildik ortada til qoldany' mu'mkindikteri salalaryna bag'yttalg'an. QAZTEST ju'i'esi boi'yns'a qazaq tilin qarapai'ym, bazalyq, orta, ortadan jog'ary ja'ne jog'ary den'gei'ler da'rejesinde til men'gery' den'gei'lerin bag'alay'g'a bolady. Bul den'gei'ler halyqaralyq til men'gery' den'gei'lerine sa'i'kestendirilgen. Den'gei'den den'gei'ge o'ty'de sabaqtastyq qag'i'daty saqtalyp otyrady, to'mengi den'gei'de belgili bir taqyryp boi'yns'a o'te qarapai'ym tapsyrma berilse, odan jog'ary den'gei'de da'l sol taqyryp qarastyrylyp, biraq so'zdik qory da ku'rdelirek, tapsyrma tu'ri de qi'ynyraq bolyp keledi. Usynylyp otyrg'an oqy'-a'distemelik quraldyn' ereks'eligi jog'aryda ai'tylg'andai' test quramyndag'y so'i'ley' a'reketinin' tu'rleri tyn'dalym, oqylym, jazylym ja'ne leksi'ka-grammati'kalyq qurylym boi'yns'a test tapsyrmalaryna toqtalyp, taldap, qorytyndy test tapsyry' arqyly tildik dag'dylardyn' qalyptasy'yna yqpal etedi. Qazaq tilin men'gery'de o'z ti'imdiligin berer degen ni'etpen, til u'i'reny's'ige sa'ttilik tilei'miz!
